FLEXIS yn sicrhau cyllid o €2M i ehangu ei ymchwil i leihau’r CO2 yn ein hatmosffer

Yn dilyn derbyn cyllid o €2M o raglen Cronfa Ymchwil yr Undeb Ewropeaidd ar gyfer Glo a Dur (RFCS), mae academyddion o brosiect FLEXIS yn cydweithio â’r Sefydliad Mwyngloddio Canolog (GIG), Polska Grupa Gornicza (PGG) yng Ngwlad Pwyl a Helmholtz Zentrum Potsdam Deutschesgeoforschungszentrum (GFZ) yn yr Almaen, i sefydlu arsyllfa ymchwil danddaearol i ddatgloi potensial defnyddio cronfeydd glo Ewropeaidd ar gyfer storio carbon.

Mae secwestru (dal a storio carbon daearegol) yn dechnoleg amlwg yn y strategaethau ar gyfer lliniaru newid yn yr hinsawdd. Yn fyr, dyma’r broses o chwistrellu carbon deuocsid sydd wedi’i ddal, sy’n un o’r prif nwyon tŷ gwydr, i ffurfiannau o dan yr wyneb (fel gwythiennau glo, dyfrhaenau halwynog neu gronfeydd wrth gefn olew wedi’u disbyddu) a sicrhau ei fod yn cael ei storio’n ddiogel am gyfnod hir.

Llun agos o secwestriad gwythïen lo

Mae prosiect ROCCS (sefydlu Arsyllfa Ymchwil i ddatgloi gwythiennau Glo Ewropeaidd ar gyfer Storio Carbon Deuocsid) yn brosiect tair blynedd a fydd yn cychwyn ar Fedi 1af 2020.

Bydd peirianwyr yn datblygu’r darganfyddiadau a wnaeth tîm FLEXIS wrth gynnal gwaith profi a modelu mewn labordy.

Bydd y tîm arbenigol o FLEXIS a’i bartneriaid Ewropeaidd, yn cynnal profion yn y fan a’r lle yn Experimental Mine Barbara (EMB), Mikołów, Gwlad Pwyl.

Map yn dangos lleoliad safle Prawf EMB ym Mikołów, Gwlad Pwyl

Y nod yw goresgyn y cyfyngiadau sy’n ymwneud â chwistrellu CO2 er mwyn cynyddu faint o nwy sy’n cael ei storio mewn gwythïen lo. Mae hyn yn gyffredin mewn technolegau presennol. Bydd y prosiect yma yn archwilio’r mater hwn.

Bydd system ffynnon lorweddol o’r radd flaenaf yn cael ei dylunio a’i gosod yn yr EMB ar gyfer optimeiddio chwistrelliad CO2.

Darlun o’r system ffynnon lorweddol

Trwy gydol y prosiect, darperir cynllun monitro amgylcheddol cynhwysfawr ar safle prawf EMB i sicrhau bod y gwaith yn mynd rhagddo’n ddiogel, bod yna asesiad o’r risg a’i fod yn cael ei reoli. O fewn y prosiect ROCCS, bydd safle masnachol ar raddfa fawr hefyd yn cael ei ddewis a’i ddadansoddi ar gyfer y storfa CO2 orau mewn modd cost-effeithiol, wedi’i ategu gan ddadansoddiad techno-economaidd manwl.

Bydd synthesis prosiect yn penderfynu a yw’r system chwistrellu newydd yn ddull effeithiol (gan gynnwys cost-effeithiol) o wella cyfradd chwistrelliad a storfa CO2, gan arwain at arferion gorau newydd ar gyfer ei ddefnyddio’n fasnachol.

Mae’r prosiect hwn yn gyfle gwych i drosglwyddo blynyddoedd o ymchwil o’r radd flaenaf o’r labordy i safle prawf arddangos ar raddfa lawn. Mae secwestru carbon deuocsid o dan yr wyneb yn dechnoleg a gydnabyddir yn eang i leihau allyriadau atmosfferig o CO2. Yn hynny o beth, mae gennym bartneriaeth waith gref gyda Gwlad Pwyl a chan fod gan lawer o ranbarthau Ewropeaidd ddyddodion glo cyfoethog sylweddol, gall partneriaethau fel hyn chwarae rhan ganolog wrth gyflawni targedau lleihau allyriadau carbon yr UE.

Prif Ymchwilydd Arweiniol FLEXIS, yr Athro Hywel Thomas